حمام ایرانی :
حمام در طب سنتی ایران یکی از مهمترین روشهای حفظ سلامتی است به طوری که حمام های ایرانی وظیفه یک درمانگاه را انجام می دادند امروز حمام تنها یک اتاق بسیار کوچک است که به دلیل فضای خیلی کم مملو از بخارات ایجاد شده مضراست به همین دلیل انسان امروزی بعد از چند دقیقه در حمام طاقت نمی آورد و سریع بیرون می آید . و کاری که باید برای حفظ سلامتی در حمام صورت پذیر انجام نمی شود هدف از حمام امروزی تنها شستن پوست آن هم با صابون ها و شامپوهای شیمیایی است که خود نیز مضر سلامتی است و به بقیه بدن کاری ندارد حمام امروزی هم به پوست لطمه می زند و هم برای احشاء بدن مضراست چون فضای بسیار تنگ و کوچکی دارد و اجازه نمی دهد بخارات فاسد از بدن خارج شود زیرا زیاد ماندن در آن خفه کننده است .
آب در حمام جدید تنها از بیشتر آب بیرون و بلافاصله بر روی پوست می ریزد و فقط شستشو می دهد در صورتیکه نقش آب در حمام ایرانی یک دارو یک دارو و دوای جامع برای شستشوی درون و بیرون بدن انسان است . هوای حمام امروزی بسیار آلوده و مضر است نام آن را حمام دقیقه ای می توان گذاشت چون هر چه زمان می گذرد هوای آن آلوده تر و غیر قابل تحمل تر می شود . در و دیوار حمام های امروزی مملو از آهن و در و پنجره های فلزی و آلومنیومی است که خود برای بدن مضرهستند بخصوص موقعی که گرم شده و حرارت از آنها بر می خیزد . اما در حمام ایرانی ابتدا فضا از خشت و گل ساخته می شود و حتی یک قطعه آهن و یا هر فلز دیگری در ساخت آن استفاده نمی گردد . فضای حمام بزرگ و دارای بخشهای مختلف برای اصلاح مزاج و طبع است . بخارات حمام مفید بوده و آلوده نمی شود . در و دیوار حمام بهترین وسیله تبادل ذرات داخل حمام است . هر چند با استفاده از فضای داخل حمام ایرانی غربیها سونا ساخته اند اما متأسفانه هر کدام از این سونا ها معایبی دارد که در مقایسه با حمام ایرانی برای حفظ سلامتی کار مفیدی انجام نمی دهد . حال سؤال این است که بهترین هدف از فضا و ساختار حمام ایرانی چه بوده . گفتم یکی از شش اسباب حفظ سلامتی تدابیر در استفراغ است حمام ایرانی بهترین مکان برای استفراغات مناسب بوسیله بخار و آب است . بهترین حمام آن است که بنایی قدیمی داشته باشد چون بود رایحه مواد تشکیل دهنده ساختمان آن استشمام نشود و فضای حمام را آلوده نکند . زیرا بخار مواد سازنده ساختمان مضر قلب و روح و باعث خشکی و گرمی بیش از حد هوای حمام می شود . حمام باید فضای کافی داخلی داشته باشد تا هوائی که از نفس مردم در داخل آن به هوا می رود بدلیل تنگی فضا به ریه و اعصاب و نهایتاً قلب آسیب نرساند و روح را آزرده نکند . آب حمام باید شیرین باشد یعنی بهترین آب برای شستشو و نوشیدن باشد تا باعث رطوبت سالم بدن شود و مواد مضر و سنگین در آن وجود نداشته باشد یا باعث اذیت و بیماری بدن نشود . در این مورد حمام آب شیرین برای انسانهای سالم است در صورتیکه حمام ایرانی برای افراد مریض با آب های مختلف هم می تواند استفاده شود مثلاً حمام آب شور برای بیمارانی که مبتلا به ورم در مفاصل ( آب آوردن مفاصل ) و آسیت ( آب آوردن شکم ) هستند بسیار مفید است و آب شیرین برای این بیماران جهت حمام کردن توصیه نمی شود . حمام باید در گرمی ، سردی ، خشکی و تری طوری باشد که به اعتدال مزاج انسان کمک کند در نقاط مختلف حمام باید فضا طوری باشد که آنهائی که سرد مزاج هستند آب و هوای گرم پیدا کنند و آنهائی که گرم مزاج هستند آب و هوای سرد تر بیابند . در حمام ایرانی توصیه می شودبا افراد فاضل ، ادیب و دوستان عاقل انجام شود تا بیان کلام خوب و خوش باعث نشاط و انبساط روح و نفس بشود . در حمام ایرانی برای ورود و خروج از حمام برنامه بسیار جامعی در معماری انجام می شود بطوری که زمان ورود و خروج سه خانه و یا سه ایستگاه برای تنظیم دما و مزاج بدن انسان وجود دارد تا زمان ورود وقتی که انسان از هوای بیرون به داخل هوای حمام وارد می شود .
بدن دچار تنش و سوء مزاج از نظر خشکی ، تری ، سردیو گرمی نشود و هنگام خروج هم تا بیرون حمام سه خانه وجود دارد تا بدن انسان که در هوای حمام بوده به تدریج با هوای بیرون برسد و به آن عادت کند . برای رساندن آب به بدن هم آدابی وجود دارد اول به هنگام ورود به حمام پاها باید از آب خیس شود بعد بر سر و سایر نقاط بدن آب برسد . در سه خانه ای که گفتیم آب از نظر سردی و گرمی فرق می کند بعنی هر خانه آب مخصوص خود را دارد تا بدن را از نظر سردی و گرمی متعادل کند . در کل باید اینطور گفت که از بیرون حمام از هوای سرد به هوای گرم حمام و از حمام گرم به هوای سرد بیرون باید به تدریج انجام شود . و در نهایت حمام کردن برای انسان سالم شروطی دارد که باید رعایت شود .
اول : بسیار توقف نکند .
دوم : آب نیم گرم بر بدن زیاد بریزد .
سوم : بعد از کار سخت نباید حمام کند .
چهارم : داخل شدن به حمام باید بتدریج باشد .
پنجم : آب را بیشتر از هوا استفاده کند .
ششم : بخور گیاهان سرد مزاج در حمام انجام شود .
هفتم : از آب شیرین حمام کند .
هشتم : با شکم پر حمان نکند .
نهم : با شکم خیلی خالی و گرسنه حمام نکند .
دهم : بعد از نزدیکی ( جماع ، ناراحتی و غضب ، شادی زیاد ) حمام نکند
